‘Mensen willen geen levende robots worden’

Cases Gezondheidszorg
‘Mensen willen geen levende robots worden’

Assistive Innovations uit het Gelderse Didam maakt al dertig jaar onder meer robotarmen voor mensen met een beperkte mobiliteit of spierkracht. Kunstmatige intelligentie (artificial intelligence, AI) lijkt hét instrument om deze robotarmen te innoveren. Maar de afdeling research & development is afwachtend. ‘Binnen de zorg werken we met mensen’, benadrukt mechatronisch engineer Lenardo Gijsbertsen. ‘Dan is AI niet per definitie een verbetering.’

Assistive Innovations uit Didam biedt geavanceerde, op technologie gebaseerde hulpmiddelen aan voor mensen met bijvoorbeeld een spierziekte of neurologische aandoening, die extra ondersteuning kunnen gebruiken. Het bedrijf bestaat al dertig jaar. ‘Wij ontwikkelen handige eethulpmiddelen ‘iEat’, compacte armondersteuningen ‘iFloat’, vingerkrachtversterkers ‘carbon hand’ en bestuurbare robotarmen ‘iArm’ voor mensen die verlichting of ondersteuning zoeken en vooral hun zelfstandigheid terug willen’, vertelt Lenardo Gijsbertsen. Sinds twee jaar werkt hij, na een studie werktuigbouwkunde, als mechatronisch engineer op de afdeling research & development bij Assistive Innovations. ‘Onze producten zijn bestemd voor mensen die ondersteuning kunnen gebruiken bij hun dagelijkse activiteiten, zoals eten, drinken, schilderen en nog veel meer. Onze cliënten met een robotarm kunnen bijvoorbeeld wel een joystick op het blad van hun rolstoel bedienen, maar geen beker optillen of lepel naar hun mond brengen. Onze hulpmiddelen zijn aan de rolstoel of de tafel bevestigd en bieden cliënten de mogelijkheid om die dingen wél te doen.’

Robotarm

Gijsbertsen toont een filmpje van een cliënt die gebruik maakt van een robotarm. De robotarm is het eerste product van Assistive Innovations. Nu, dertig jaar later, zijn er slechts twee andere producenten ter wereld, die deze armen ook ontwikkelen. ‘Voor ons is de veiligheid van onze producten het allerbelangrijkste’, aldus Gijsbertsen. ‘Onze cliënten moeten kunnen vertrouwen op het product: het moet steeds exact hetzelfde reageren, zodat zij niet verrast worden. Als je déze actie uitvoert, mag je díe actie van de robot terugverwachten: dat is een van onze belangrijkste voorwaarden.’

Gezichtsherkenning via AI

Binnen Assistive Innovations worden de ontwikkelingen op het gebied van AI met grote belangstelling gevolgd. ‘AI zou veel kunnen betekenen in een product als onze robotarm. Het maakt alles intuïtiever, waardoor het gebruiksgemak toeneemt. Met AI kan de arm bijvoorbeeld het gezicht van de cliënt herkennen of zelf voelen wanneer een lepel ver genoeg bij de mond zit en zo voorkomen dat deze achterin de keel terechtkomt. Ook kan de robotarm met behulp van AI bewegingen herkennen. Wanneer je je mond opent, kan de arm automatisch een nieuwe hap eten aanbieden.’

Toch is men zeer terughoudend met de toevoeging van AI in hun producten. ‘Mensen willen graag zelf controle houden’, aldus Gijsbertsen. Hij noemt vanuit de wetenschap drie belangrijke voorwaarden voor een gelukkig leven: autonomie, je vaardigheden ontwikkelen en van betekenis zijn. ‘In onze producten kunnen we van alles door AI laten aanbieden – maar dat is níet de wens van onze gebruikers. Zij willen hun zelfstandigheid behouden. Stel dat je tijdens het eten met iemand zit te praten en dus je mond opent om iets te zeggen: dan wil je niet dat de robotarm ineens een lepel bij je aanbiedt. Mensen willen zelf de regie hebben.’

Betrouwbaarheid

Toch houden de ontwikkelaars van Assistive Innovations de deur voor AI op een kier. ‘Omdat AI steeds betrouwbaarder en preciezer wordt, wordt het interessanter’, bevestigt Gijsbertsen. ‘Daarom zijn we blij met de betrokkenheid van bijvoorbeeld AI-hub Oost-Nederland en de kans om op 28 november op hun event ‘AI in robotics’ te spreken. Via de AI-hub hebben we contact gelegd met bedrijven in de agri-sector, die bezig zijn met voedselherkenning via AI. Die AI-toepassing maakt het mogelijk dat een robot zelfstandig groenten of fruit plukt, maar daarbij bijvoorbeeld niet een tomaat fijnknijpt. Dat zijn interessante ontwikkelingen die wij als Assistive Innovations in de toekomst mogelijk in onze producten kunnen toepassen.’

‘Als een robotarm met behulp van AI de omgeving kan waarnemen, kan de arm soepeler en natuurlijker bewegen. Dan merkt ‘ie bijvoorbeeld dat je met iemand zit te praten en dat de arm even naar beneden moet. Ook kunnen we onze modellen dan verder trainen, bijvoorbeeld door kleuren en vormen te herkennen zodat het gebruiksgemak in de eigen omgeving van de patiënt nog groter wordt. Tegelijkertijd moeten wij de prijs van onze producten in de gaten houden. Als het té ingenieus en dus te duur wordt, bestaat de kans dat patiënten onze hulpmiddelen niet meer via de zorgverzekeraar vergoed krijgen. Bovendien kan ik niet vaak genoeg benadrukken dat onze producten een ondersteunende functie moeten hebben en niet alles moeten overnemen. Onze cliënten zijn en blijven mensen; zij willen geen levende robot worden.’

Uitnodiging AI in robotics: Innovating the Future of Agriculture and Healthcare

Lenardo Gijsbertsen is een van de sprekers op het evenement AI in robotics: Innovating the Future of Agriculture and Healthcare, dat op 28 november wordt georganiseerd door AI-hub Oost-Nederland in samenwerking met de Universiteit van Twente en Health Valley. Gijsbertsen verzorgt hier de workshop ‘Human-robot collaboration: enhancing efficiency and safety in complex environments’. Aanmelden voor de bijeenkomst kan via Register for AI in robotics | Oost NL

Het event AI in robotics en deze publicatie is mede mogelijk gemaakt door worden financieel ondersteund door Topsector ICT en de NL AIC.

Icon